HaagsPopPodium Muziek Haagse Beat

Haagse Beat

beat

Het is precies vijftig jaar geleden dat The Golden Earrings en Q’65 hun nummers uitbrachten, die beide worden beschouwd als authentieke Nederlandse rockmuziek. Er wordt gezegd dat omdat deze bands uit Den Haag kwamen. Waar beatclubs meer bloeiden dan waar dan ook in Nederland – de mythe de ronde doet over hoe invloedrijk dit gebied is geweest voor alles wat met beats in Europa te maken heeft; er zijn echter enkele statistieken die anders uitwijzen.

De cijfers laten ons een heel ander verhaal zien!

De Nummer 1

In 1965 was Den Haag de eerste Nederlandse beatstad die de top 40 van Amerika haalde. Een paar maanden later in 1968 schreef Robbie van Leeuwen zijn eerste nummer één hit met ‘Venus’. Dit mijlpaalmoment hielp niet alleen andere succesvolle muzikanten op hun respectieve paden, maar schiep ook een vroeg precedent voor wat hier op Amerikaanse bodem bekend zou worden als de popmuziekcultuur!

De Nederlandse hoofdstad is de thuisbasis van Radio Veronica, een station dat er alles aan doet om popmuziek commercieel succesvol te maken. Het resultaat? 2000 bands en clubs! Niet slecht voor de “stad van de kerken”, toch?!

2000 Bandjes

Het antwoord op de vraag wie er beter was – The Sandy Coast (Voorburg), The Outsiders Amsterdam of Cats Volendam- hangt helemaal af van wie je het vraagt. Aangespoord door dit astronomische aantal van 2000 Haagse bands, laat ik cijfers voor zich spreken het is belangrijk appels met appels te vergelijken! Elke stad had zijn eigen beat-scene; tientallen lokale talenten die optraden op scholen en in buurthuizen.

Als Nederlander die in de Verenigde Staten woont, is het voor mij moeilijk om aan lokale informatiebronnen te komen. Een manier waarop ik dit artikel en andere over cultuur heb gevonden is via het blad Hitweek, omdat daarin vanaf 1965 nieuws over internationale beats wordt gemeld!

De ‘beatagenda’ was een bron die jongeren in heel Nederland vertelde waar de beste bands speelden. Het voordeel van deze informatie is dat het alleen die groepen vermeldde die enige naam hadden en als gerenommeerd beschouwd konden worden, in tegenstelling tot groepen die alleen maar op frat parties door schuifdeuren (tussen) gedraaid werden. Ik heb gekeken naar 1965 & 1966 omdat deze jaren vertegenwoordigen wanneer de Nederlandse rock echt tot zijn recht kwam; niet alleen produceerden beide 200+ singles elk, maar ook klassiekers als “Welterus.”

Beatagenda’s

De gescande agenda’s van 1965 en 1966 hebben 4757 informatieregels opgeleverd, met de datum van het optreden (vaak gekoppeld aan de naam van de band), de naam van de zaal, de locatie. Uit andere bronnen zijn twee velden toegevoegd: de plaats waar ze vandaan kwamen en de afstand die ze die avond moesten afleggen – dit vertelt ons of bands vooral lokaal speelden of ook enkele optredens buiten hun eigen stad/regio hadden!

In 1966 waren de Nederlanders een muziekminnend volk. Ze hadden veel verschillende beat-dagboeken uit heel Europa waarin elk evenement dat in hun stad plaatsvond gedetailleerd werd beschreven en hoe verstrekkend het was voor de populaire cultuur in het algemeen! Dit eerste feit is misschien niet verwonderlijk als je bedenkt dat er in deze periode 688 groepen worden genoemd met 95 plaatsen erbij – ze traden alleen al in deze jaren live op in 459 steden/dorpen; wat bewijst hoe groot de invloed van pop op ons leven hier altijd is geweest (ook al vergeten we het misschien).

Géén koploper

Den Haag is een kleine stad in Nederland die meer bands lijkt voort te brengen dan Amsterdam. De 31% van de lokale muzikanten die uit Den Haag komen produceren meer muziek, en het lijkt erop dat ze meer buiten hun regio spelen (43%). Maar als je naar al deze grote artiesten kijkt, zijn er in 1965 toch nog wat onderlinge verschillen: 22 keer buiten spelen tegen 15 keer door Amsterdammers; buiten 47%, binnen 43%. Dit patroon duikt weer op voor 1966, maar nu iets anders, want hoewel beide regio’s veel talent te zien geven – de Hanze steekt dit jaar met kop en schouders boven de rest uit. Is het eigenlijk één bepaald gebied in de stad, genaamd Weststadt, waar de zaken het meest intens worden!

In 1966 gingen zowel de Amsterdamse als de Haagse bands aanzienlijk vaker buiten hun eigen stad optreden (de gemiddelde reisafstand nam toe) maar ook hier had Amsterdam een duidelijke voorsprong. Dit is interessant omdat zij in 1965 samen 34% van alle optredens voor hun rekening namen; nu slechts 6 jaar later, nu we die magische mijlpaal – 50 jaar sinds de oprichting – naderen, zien we ze met slechts 40% afzakken. Is deze regio in opmars?

De Nederlandse band NV Groep 65 raakte in 1965 in de vergetelheid, terwijl hun single ‘Dank aan de Heer’ geboycot werd en onopgemerkt bleef. The Magic Strangers uit Den Haag namen in deze periode de rol van huisband van zaal De Wieck over, waardoor ze rond 1966 aan de top kwamen met 9 genoteerde optredens waarvan er slechts 1 buiten Amsterdam plaatsvond ZZ & Maskers; deze twee groepen werden ook gepopulariseerd door televisie-uitzendingen waarin bands te zien waren die naast alleen drums ook andere instrumenten bespeelden door in plaats daarvan gitaren of keyboards te gebruiken – iets wat later bekend zou worden als progressieve rockmuziek!

The Golden Earrings komen uit Den Haag, maar ze hebben toch meer optredens binnen een straal van 10 km gedaan dan welke andere band ook. Ze zijn niet in de top 30 lijst van 1966 verschenen, wat jammer was omdat het zo’n iconisch jaar voor ze is! Dat gezegd hebbende is er ook goed nieuws: Amsterdamse bands traden in deze periode 86 keer buiten de eigen regio op, terwijl bands uit Den Haag dat met 93% minder vaak deden.

Géén gemakkelijk leven

Stel dat je in de jaren 60 popmuzikant wilt worden. Je hebt je hele leven nog voor je, maar die dromen gaan altijd gepaard met hard werken en weinig geld – wat het voor veel mensen die zo groot dromen moeilijk maakt om ooit zelf echte muzikanten te worden! Maar als we één ding weten van The Zipps (Dordrecht), dan is dat dat ze elke storm doorstaan.”

Het is algemeen bekend dat Nederlanders tot de vriendelijkste mensen op aarde behoren, maar wist u dat ze ook een duistere kant hebben? In dit geval hebben we het over Hans van Hemert die tot 12 uur ’s nachts bij The Caps stond te zingen en geen betaling kreeg omdat zijn band een half uur te laat in Heerhugowaard arriveerde voor hun optreden. Het liep allemaal uit de hand toen hij zei dat als er geen geld was, hij dan tenminste buiten moest wachten om uitbetaald te worden…en door een aantal sterke mannen in elkaar werd geslagen!

Optredens

In 2003 schreef het Historisch Nieuwsblad dat in elk Amsterdams café wel een bandje speelt. Is dat waar? Binnen een jaar na dato (2004) bleek hoe sterk de situatie in Den Haag/Scheveningen was veranderd: er waren 2 en een kwart meer zalen op 72 vergeleken met 1965 terwijl de optredens met 51% stegen. Als we kijken naar de periode 1916-1966 zien we een vergelijkbare, maar langzamere groei met slechts een toename van ongeveer 10% per decennium.

Zaal Ekestos uit Haarlem had de meeste optredens in 1966. De conclusie is dat Den Haag een stad was vol grote clubs met veel optredens, waaronder Tienerclub Zuiderpark en de Eekhoorn. Amsterdam daarentegen had meer gefragmenteerde scenes waar je kleinere zalen kon vinden die meestal ’s nachts bij maanlicht speelden of after hours clubbing spots zoals Beatrix voordat het weer trendy werd omdat ze er niet om gaven hun geschiedenis artistiek te ruïneren voor geld!

Haagse Hits

Den Haag staat al een halve eeuw bekend als de hoofdstad van de Nederlandse popmuziek, vooral door de populariteit in de playlists van de radio en de populaire liedopnamen. Het antwoord ligt bij de hits! Bands uit het Westland waren vaker te horen dan die uit Amsterdam – al moet worden opgemerkt dat de Delftse Tee Sete set band ook wel wat krediet verdient – en zelfs Zoeterwoude had een outfit die “The Shoes” heette.

Kijken we naar de periode van 1963 tot 1969, dan scoort Den Haag aanzienlijk meer hits dan Amsterdam: 43 om 34. Echter, in twee groepen – The Golden Earrings en Motions uit 1963-1969 (de nederbeat periode) die samen goed zijn voor 21 hits. Is er niet zo’n drastisch verschil wanneer alleen diegenen worden geteld met drie of meer succesvolle nummers in dit tijdsbestek versus alle Nederlandstalige muziekacts uitgebracht op Philips Records label tussen 1958 – 1970.

Geluk aan de zijde

Den Haag is altijd een broeinest voor muziek geweest, zowel kwalitatief als economisch. De eerste popmiljonairs van Nederland kwamen uit de Heiner stad (in tegenstelling tot Amsterdam). En met het recente succesverhaal van Anouk Di-rect, dat bewijst dat het opnieuw goede muzikanten kan voortbrengen, is er geen reden waarom je je zorgen zou moeten maken dat je favoriete genre door deze trend wordt achtergelaten!

Den Haag staat op nummer 1 in de ranglijst van beatsteden. De Indo-rockers uit de jaren vijftig legden een vruchtbare muzikale bodem die later bands zou voortbrengen als Smokie en Driel, die populair werden bij hun kinderen thuis in Engeland tijdens de hippiecultuurbewegingen van de jaren 60. Een tijd waarin flower power alles overheerste wat mooi was. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dit kleine Nederlandse stadje aan de kust van het Europese vasteland een ideale locatie zou zijn voor het radiostation Radio Veronica (of “Radio Van” zoals het werd genoemd). Dit muziekpodium had DJ’s die platen draaiden van artiesten als Clapton ; Cream; Jimi Hendrix Experience; Rare Bird Singers enz., die al snel over de internationale grenzen bekend werden dankzij de optredens van artiesten die hier in ons eigen land woonden.

Herman Brood en andere

Den Haag is een stad die de afgelopen vijftig jaar in het middelpunt van de belangstelling heeft gestaan. Als zodanig zijn andere belangrijke bands en ontwikkelingen onopgemerkt gebleven, ondanks hun bijdragen aan de Nederlandse cultuur, zoals nederbeat muziek die een impact had in elke hoek van dit land met jonge mensen die de popgroep The Moans uit Arnhem kozen die later zouden uitgroeien tot een van de grootste rocklegendes ooit. Herman Brood’s solocarrière werd hier geboren in deze straten waar je ook zijn ouderlijk huis kunt vinden!

Het IJsselmeer Volendam is niet meer weg te denken uit de muziekscene. In dit kleine stadje was blues van wereldklasse en gespeeld door Harry Muskee die liet zien dat “provinciaal” geen scheldwoord was maar een eretitel voor de inwoners terwijl hij elke avond zijn ding deed op het podium voor Normaal geweldige zaal waar je nu nog steeds van live optredens kunt genieten!

In Eindhoven (Armand) en Haarlem (Boudewijn de Groot) werd duidelijk dat je ook in het Nederlands goede popmuziek kon maken. Een decennium later leidde dat zelfs tot Beatles-achtige toestanden met Doe Maar Tilburg/Brabant).

Anti Den Haag?

Den Haag is een geweldige Nederlandse stad. Het is dan ook geen verrassing dat Amsterdam de hoofdstad van Nederland is en daar veel evenementen organiseert, maar in dit geval hebben we het over de Hitweek! De bron van alle informatie over de hotste bands van deze week was onduidelijk; maar de productielocatie (Amsterdam) gaf enkele aanwijzingen over waar ze hun informatie oorspronkelijk vandaan hadden – de beatagenda was zo’n aanwijzing … en dan nog meer als je bedenkt hoe succesvol deze artikelen waren in het verspreiden van informatie over heel Europa.

De kranten van het Nederlandse verzet stonden bol van belangstelling en waardering voor het werk van Haagse bands. Er was geen teken dat ze het moeilijk hadden met hun regering, want veel jongeren in deze provincie voelden zich gedwongen om partij te kiezen tijdens de Tweede Wereldoorlog door te schrijven over wat hen bezighield; Gilbert’s Collapse is zo’n voorbeeld waar hij zijn Neutrale status laat zien door muziekkritiek zonder ook maar enig politiek standpunt in te nemen – wat hem volgens ons een uitstekende kandidaat maakte!

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *